IAEA-rapport over circulair economische principes en de sloop van kerninstallaties

Sinds het begin van de kernenergie zijn 200 kerninstallaties stilgelegd. Het merendeel is nog niet afgebroken. De komende decennia zullen er nog honderden bij komen. Het betreft vermogensreactoren, onderzoekreactoren, laboratoria voor onderzoek aan radioactieve stoffen en dergelijke. Een probleem is, dat ze allemaal verschillend zijn. Hun ontmanteling is een vorm van maatwerk. Al deze installaties zijn ontworpen en gebouwd op basis van het traditionele lineair economische model. Dat wil zeggen met materialen, die zijn onttrokken aan ontgonnen grondstoffen en die na gebruik geen toepassing meer vinden. Daarentegen is bij een moderne kerninstallatie al bij het ontwerp rekening gehouden met de uiteindelijke sloop. Dat scheelt in de hoeveelheid afval en uiteindelijk in de kosten.

Het doel van de circulaire economie is om te komen tot een economisch en industrieel systeem, waarin geen uitputting meer plaatsvindt van de eindige grondstofvoorraden en waarin het hergebruik van alle reststoffen mogelijk is. Ook al is een oude kerninstallatie daarop niet ontworpen, dat laat onverlet, dat de toepassing van circulair economische principes mogelijk is. Het betekent, dat 90% van de niet-radioactieve materialen, zoals metalen, beton en zelfs werkkleding, na eventueel ontsmetten, voor hergebruik in aanmerking komt. Slechts 3% van de materialen, waaronder gebruikte splijtstof en geactiveerde materialen, is zo sterk radioactief, dat ze het predicaat radioactief afval krijgen.

De sloop van een kerninstallatie betreft werkzaamheden, waar instellingen van elkaars ervaringen kunnen leren. Het Internationaal Atoom Energie Agentschap (IAEA) ontplooit daartoe een aantal activiteiten om landen, instellingen en deskundigen de mogelijkheid te bieden om samen te werken en om kennis te delen over ontmantelingstechnologie. Daarnaast is er een platform voor elektronisch leren, dat lezingen bevat over de ontmanteling, waarna sanering van oude vestigingsplaatsen van kerninstallaties, alsook over het beheer van het radioactieve afval en uitgeputte splijtstofelementen. Ook zette IAEA in 2007 een internationaal netwerk op van experts op het gebied van ontmanteling ˚). Voorts ondersteunt IAEA lidstaten met onafhankelijk advies, de beoordeling van ontmantelingsprogramma’s door onafhankelijke deskundigen en eventueel het bezoek ter plaatse van experts.

Als kers op de taart publiceerde IAEA in april 2023 een rapport over ontmanteling van kerninstallaties, waarin de genoemde principes zijn beschreven.

Meer informatie:
https://www.iaea.org/bulletin/management-of-radioactive-waste-from-decommissioning
https://www.iaea.org/bulletin/how-the-circular-economy-is-transforming-nuclear-decommissioning

˚) De naam van het deskundigennetwerk is IDN: International Decommissioning Network

Terug naar het nieuwsoverzicht