Wat is straling en hoe gevaarlijk is ze?

Radioactieve straling is de straling, die radioactieve stoffen uitzenden. De stralingsdeskundige spreekt liever over ‘ioniserende straling’, waaronder ook röntgenstraling valt. Röntgenstraling heeft dezelfde gezondheidseffecten als radioactieve straling, maar ze komt uit een röntgenbuis en ze ontstaat dus niet door het verval van radioactieve stoffen.

Radioactiviteit komt overal voor, in de lucht, in de grond, in bouwmaterialen en in het menselijke lichaam. Er bestaan, naast röntgenstraling, drie vormen van radioactieve straling. Ze zijn genoemd naar de eerste drie letters van het Griekse alfabet, namelijk alfa-, bèta- en gammastraling. De eenheid, die aangeeft hoeveel straling een mens krijgt, is de Sievert (Sv), of liever de millisievert (mSv). Per jaar ontvangt een inwoner van Nederland gemiddeld ongeveer 2 mSv aan straling als gevolg van natuurlijke radioactiviteit. Dat is de natuurlijke achtergrondstraling. Medische onderzoekingen voegen daar gemiddeld nog 0,5 mSv aan toe. De totale opgelopen hoeveelheid straling, ofwel de dosis, is relatief laag. Er zijn plekken op aarde waar de natuurlijke achtergrondstraling oploopt tot zelfs 50 mSv per jaar.

De verdeling van de stralingsdoses in Nederland onderverdeeld naar de oorzaak staat aangegeven in tabel.

Bij een hoge dosis, bijvoorbeeld een directe stralingsdosis van 500 mSv in korte tijd, treden directe gezondheidseffecten op, zoals de verminderde productie van witte bloedcellen. Een dosis van 5000 mSv is in de helft van de gevallen dodelijk. Zulke hoge doses komen in de praktijk alleen voor na ernstige kernongevallen, zoals die in Tsjernobyl in 1986. Meer informatie over radioactiviteit is te vinden op de website van de Nederlandse vereniging voor stralingshygiëne: http://www.nvs-straling.nl/

 Lage stralingsdoses hebben geen directe gezondheidseffecten tot gevolg, maar zouden theoretisch kunnen leiden tot een iets verhoogde kans op kanker. Er zijn sterke aanwijzingen, dat lage doses vooral positieve gezondheidseffecten hebben. Dat onbegrepen verschijnsel heet ‘hormesis’. De stralingshygiëne streeft van ouds her naar het minimaliseren van de stralingsdoses bij alle mensen, ook bij de mensen, die werken met radioactieve stoffen. De onderbouwing van de bewering dat een lage stralingsdosis ongevaarlijk is of zelfs een positief gezondheidseffect heeft, vindt u in het KernVisie nieuwsbericht van 19 januari 2017 en in de recensie van het boek “Stralingstekort – Stel dat straling eigenlijk goed voor je is” door op de datum, respectievelijk op de titel te klikken.