Nieuwsberichten van KernVisie
Laat hieronder uw e-mailadres achter om zo onze wekelijkse digitale nieuwsberichten in uw mailbox te ontvangen. Wilt u de nieuwsberichten niet langer ontvangen, dan kunt u zich onderaan elk nieuwsbericht afmelden
maart 2023 -
Het Internationaal Atoom Energie Agentschap (IAEA) is belast met de controle op het mogelijke misbruik van splijtstoffen. Daartoe zijn verspreid over de hele wereld 1300 bewakingscamera’s geïnstalleerd bij de desbetreffende kerninstallaties, die hun beelden doorgeven aan IAEA. Daaruit blijkt of eventueel misbruik plaatsvond.
De bewaking met camera’s is echter niet genoeg. Daarom gaat IAEA met zijn tijd mee. Het Agentschap beschikt tegenwoordig ook over informatie, inclusief beeldmateriaal, dat met satellieten is vergaard. Daaruit is af te leiden of er bijzondere activiteiten waren op de vestigingsplaatsen van nucleaire installaties.
Daarnaast ontwikkelde IAEA een drijvende robot, die de uitgeputte splijtstofelementen bewaakt. Deze elementen zijn meters diep onderwater bij de reactor of in een faciliteit voor interimopslag gestald. Omdat ze sterk radioactief zijn produceren ze een blauwe gloed. In jargon heet dat Tsjerenkovlicht. De robot kan zich over het wateroppervlak bewegen en meet de sterkte van dat Tsjerenkovlicht van die splijtstofelementen voortdurend. Elk element straalt ietsje anders, zodat stiekeme verwisseling onmogelijk is.
De controle van IAEA is gemakkelijker uit te voeren, als een kerninstallatie daarop is ingericht. Daarom heeft IAEA een richtlijn ontwikkeld voor de ontwerpers van dergelijke installaties. Dat is met name van belang voor de ontwikkelaars van de kleine modulaire reactor (SMR). De kleine reactoren zullen ook allemaal onder het toezicht van IAEA komen te staan.
De hoeveelheid informatie, die bij IAEA binnen komt, is enorm groot. De controle door mensen volstaat niet meer. Daarom ontwikkelde IAEA een vorm van analyse voor de bewaking, die gebruik maakt van kunstmatige intelligentie, ofwel artificiële intelligentie (AI). In aanvulling daarop gebruikt IAEA computerprogrammatuur, die deels ook op AI is gebaseerd, om zijn computers te beveiligen tegen cyberaanvallen, terwijl andere computerprogramma’s signaleren of er is geknoeid met bewakingsapparatuur. Voorts zijn er computerprogramma’s om de authenticiteit vast te stellen en om gevoelige informatie te versleutelen of te ontsleutelen.
Vanwege de terugtrekking in het voorjaar van 2013 van de Verenigde Staten uit het akkoord, waarop het toezicht op de kerninstallaties van Iran was geregeld en de extra economische sancties van de Verenigde Staten, schortte Iran de inspecties van IAEA op. Inmiddels heeft toenadering plaatsgevonden tussen de regering van Iran en het IAEA. Op 3 en 4 maart 2023 vond topoverleg plaats tussen de beide partijen. Na afloop maakte directeur-generaal Grossi van IAEA bekend, dat IAEA de inspecties in Iran zal hervatten en dat de partijen op korte termijn daarover nadere afspraken zullen maken. Uiteraard zullen de nieuwe technieken de kwaliteit van de inspecties ten goede komen.
Meer informatie:
1. https://www.iaea.org/bulletin/the-evolution-of-safeguards-technology
2. https://www.iaea.org/bulletin/safeguards-by-design-designing-nuclear-facilities-with-safeguards-in-mind
3. https://www.iaea.org/newscenter/pressreleases/joint-statement-by-the-atomic-energy-organization-of-iran-aeoi-and-the-international-atomic-energy-agency-iaea