Recensie:

Boven de titel op de kaft van het boek staat waarom volgens Steven Pinker Een schone toekomst gelezen moet worden: “Het belangrijkste boek over klimaatverandering sinds An Inconvenient Truth.” Bij het boek van Al Gore blijft voornamelijk het vooruitzicht van natuurrampen hangen, na het lezen van Een schone toekomst zie je ook hoe je een catastrofe kan voorkomen: snel en veel kerncentrales bouwen.

Reeds in oktober verscheen in Kernvisie Magazine de recensie van A Bright Future. Maar gelukkig, en terecht, is het boek nu ook in het Nederlands te koop en daarmee toegankelijk voor een groot lezerspubliek. Een vaak gehoorde overtuiging is: hoe meer je weet over klimaatverandering, hoe banger je wordt. Hoe meer je weet van kernenergie hoe minder eng het wordt. Denk vooral niet dat Kyoto en Parijs ervoor zorgen dat het allemaal wel mee gaat vallen. Volgens Goldstein en Qvist hebben de internationale verdragen niet alleen nauwelijks wat opgeleverd; sinds het Kyoto-protocol uit 1997 is de mondiale CO2-uitstoot met 50 procent gestegen. De orkanen, droogtes en ‘cold spells’ in de VS zijn kinderspel vergeleken met wat ons te wachten staat als we op dezelfde voet doorgaan en over het kantelpunt geraken waarop we met natuurrampen van catastrofale omvang te maken krijgen, zoals een zeespiegelstijging die sneller zal gaan dan verwacht met stijgingen van 3 meter per eeuw. Waarom gebeurt er dan zo weinig? Het lijkt wel op de mythe van de kikker die in een pan water blijft zitten als water langzaam tot het kookpunt komt. Doe je een kikker direct in heet water, dan springt hij eruit. Zou er een meteoroïde op de aarde afstevenen, dan zouden alle landen participeren in een initiatief om het gevaar het hoofd te bieden. Maar klimaatverandering gaat traag, dus blijven we gewoon zitten waar we zitten en wachten tot een ander wat gaat doen.

100 miljoen mensen per jaar

Het boek rekent af met de mythes en angsten waarmee kernenergie omgeven is en legt uit hoe het een succes werd in Zweden, Frankrijk en de Canadese provincie Ontario, waar zowel de kwaliteit van het milieu als de welvaart verbeterden. Zo wist Zweden van 1970 tot 1990 de CO2- emissies te halveren terwijl de economie met 50 procent groeide. Hoe anders verging het buurland Duitsland dat sinds 2011 na het ongeluk in Fukushima een andere afslag nam. Terwijl de Zweden een derde meer energie gebruiken per persoon, stoten de Duitsers twee keer zoveel CO2 uit per persoon. De reden hiervoor is helder. De oosterburen hadden verhoudingsgewijze al minder kernenergie en waterkrachtcentrales dan de Zweden. De Energiewende heeft ze na 2011 niet verder gebracht door kerncentrales te sluiten en kolencentrales voor basislast te laten zorgen. “Als Duitsland de renewables had ingezet om kolencentrales te sluiten had het CO2-plaatje er heel anders uitgezien”, aldus Goldstein en Qvist.

‘Echte stroom in plaats van nepstroom’

Terwijl de rijke landen goede sier maken met renewables en met energiebesparing, gaat de energiekraan in de arme landen juist open. “Elk jaar kunnen 100 miljoen mensen voor het eerst gebruik maken van energievoorzieningen.” 100 miljoen. In 2014 probeerde Greenpeace in India nog voor 400.000 dollar voor een dorp een micronet op zonne-energie te maken, maar faalde volledig omdat het net niet aan de toenemende stroomvraag kon voldoen. Toen de dorpelingen in opstand kwamen en echte stroom eisten in plaats van nepstroom, werd het dorp op een centraal net aangesloten gevoed met kolenstroom. 100 procent renewables? Het gaat niet lukken. De mondiale stijging aan nieuwe renewables houdt de trend van mondiale energietoename niet bij. Het gevolg tot nu toe is ongeveer een verdubbeling van de steenkoolproductie van 1990 tot heden. Dat neemt niet weg dat renewables een belangrijk deel kunnen zijn van de energiemix, stellen de schrijvers: “Maar laten we ons richten op wat nodig is in de komende tien, twintig jaar om op een snelle manier de wereld te ontkolen en niet het waandenkbeeld aan te houden dat renewables de oplossing zijn.